Dieta jest kluczowym elementem dbania o nasze zdrowie. Dotyczy to osób w każdym wieku, także osób starszych. Wielokrotnie spotykamy się z ludowymi porzekadłami, także tymi, dotyczącymi seniorów, którym „niewiele potrzeba i niewiele już może zaszkodzić”. To poważny błąd! Dieta może nie tylko wpłynąć na poprawę samopoczucia osób starszych, ale również może uchronić ich przed wieloma chorobami. Szacuje się, że 30-40% nowotworów można uniknąć poprzez zdrową dietę i styl życia[1]. Niedobór składników odżywczych w wyniku niewłaściwej diety może być szczególnie niebezpieczny w przypadku osób starszych, w przypadku których ryzyko występowania chorób i osłabienia organizmu, jest znacznie większe.
Dlaczego osoby starsze źle się odżywiają?
Przyczyn jest niestety wiele. Pierwszy to ograniczenia natury zdrowotnej. Osoby starsze często cierpią na różne dolegliwości, np. związane z przewodem pokarmowym, są po przebytych zabiegach, mają ogólnie mniejszy apetyt lub biorą leki, które go obniżają. Nawet będąc osobami młodymi doświadczamy różnych, nawet niegroźnych problemów zdrowotnych, jak chociażby przeziębienie. Każdy z nas zna to uczucie zatkanego nosa, gorączki, bólu głowy oraz mięśni. W takiej sytuacji jedzenie jest raczej ostatnią rzeczą, o której myślimy. Możemy to odnieść do sytuacji osób starszych, które na co dzień zmagają się z mniejszymi lub większymi dolegliwościami obniżającymi apetyt.
Drugim częstym czynnikiem są ograniczenia natury fizycznej. Problemy z poruszaniem się, które mogą uniemożliwiać nie tylko udanie się do sklepu w celu zakupienia wartościowych produktów, ale także ich przygotowanie. Wręcz samo zjedzenie bywa poważnym problemem np. dla osób po przebytym udarze czy dotkniętych chorobą Parkinsona. Tak prozaiczna przypadłość, jak braki w uzębieniu bardzo często w sposób naturalny eliminuje chęć zjedzenia wielu bogatych w substancje odżywcze produktów.
Trzecim czynnikiem, niestety równie istotnym w realiach życia osób starszych w Polsce, jest czynnik społeczno-ekonomiczny. Jedzenie dobrej jakości jest znacznie droższe i osoby starsze bardzo często nie mogą sobie na nie pozwolić. Ponadto, nie decydują się na zdrowe żywienie z powodu wpojonych niewłaściwych nawyków żywieniowych i kierują się kryterium ceny oraz ilości, aniżeli jakością zakupionych produktów. Należy przy tym zauważyć, że dostęp do niezdrowej, wysokoprzetworzonej żywności jest zazwyczaj znacznie łatwiejszy, co również zniechęca do podjęcia wysiłku znalezienia zdrowszej alternatywy, kosztującej w dodatku znacznie więcej.
Jak można poprawić dietę seniora?
Podstawowy czynnik to przede wszystkim zbilansowana dieta. Nawet tak potrzebne składniki diety jak białko, w niewłaściwych ilościach może stanowić obciążenie dla naszego organizmu. Najbardziej optymalnym jest przygotowanie jadłospisu w konsultacji z dietetykiem, który uwzględni nie tylko preferencje żywieniowe seniora, ale również weźmie pod uwagę jego sytuację zdrowotną. Jeśli nie jest to jednak możliwe, pamiętajmy o produktach niskoprzetworzonych, takich jak warzywa, owoce, produkty zbożowe, ryby czy zdrowe tłuszcze. Do tego nie zapominajmy o witaminach i minerałach, które mogą nie znaleźć się w diecie osoby starszej, a są bardzo istotne, jak witaminy z grupy A, B, D czy żelazo, cynk oraz magnez. Kwestią nie do przecenienia jest również aspekt edukacyjny. Przypominajmy seniorom, jak ważne jest zdrowe odżywianie. Nawet tak prosta rzecz, jak wydrukowanie plakatu z równie popularną, co, niestety, nieprzestrzeganą piramidą żywieniową może skutecznie przypominać osobie starszej o zachowaniu właściwych proporcji i dobierania zdrowych produktów do ich posiłkach.
Darmowa dieta od NFZ
Jeśli mamy problem z ułożeniem diety i nie możemy skorzystać z pomocy dietetyka, na stronie https://diety.nfz.gov.pl mamy dostęp do darmowych propozycji gotowych planów żywieniowych. Mamy do wyboru różne warianty diety dash. Co najważniejsze, także w opcji dedykowanej seniorom. Po zalogowaniu, sprawdzeniu wskaźnika BMI oraz wskazaniu zapotrzebowania energetycznego, generujemy gotową dietę z rozpisanymi posiłkami. Możemy również skorzystać z listy zakupów, na której znajdą się wszystkie niezbędne produkty.
Warto pomagać seniorom w każdej sytuacji
Jeśli barierą w zdrowym żywieniu są kwestie ekonomiczne, nie bądźmy obojętni. Pomagajmy, na tyle, na ile możemy. Pokażmy naszym bliskim, że są dla nas ważni, że o nich pamiętamy i chcemy dla nich jak najlepiej. To również wpłynie na ich lepsze samopoczucie, zmniejszy poczucie samotności i przygnębienia, a to na pewno poprawi ich apetyt na zdrową dietę!
[1] https://www.zwrotnikraka.pl/dieta-antyrakowa-zasady/